پوشاک کوهنورد

شامل : کفش ، لباس زیر ، پیراهن ، لباس های گرم ، بادگیر وپامچو ،کلاه و سر بند ، عینک ، کوله پشتی ، کیسه خواب و چادر
مقدمتأ باید گفته شود :  علیرغم این که وسائل کوهنوردی تنوع زیاد دارند وبا هم بسیار متفاوت می باشند  در چند مورد دارای خصوصیت واحدی هستند . و در موقع خرید وتهیه هر کدام ازآنها باید این فاکتورها را در نظرگفت وآنها را لحاظ کرد.

 اول آنکه کارائی خوبی داشته باشند.  یعنی وقتی می گوئیم بادگیر معنای آن این است که اگر این وسیله را کوهنورد در زمان توقف بتن می کند مانع نفوذ باد سرد به بدن شده و جلو خروج گرما از بدن را بگیرد ، تا کوهنورد دچار سرما خوردگی نشود . والا چیزی شبیه باد گیر باشد و وقتی پوشیدی ، سرما بداخل لباسها نفوذ کرده و  سرما خوردی آن وسیله باد گیر نیست و کارائی لازم را ندارد و بدرد کوهنورد نمی خورد . پس باید در موقع تهیه وسائل دقت کافی بعمل آید تا ،  مشخصات قید شده در روی وسیله با مشخصات موجود درخود وسیله مورد نظر مطابقت داشته باشد . وقتی در بروشور کفش قید شده "این کفش در سرمای 10 درجه زیر صفر جواب می دهد"  باید به این مسئله اطمینان حاصل کنیم . وگرنه ممکن است با امید این که این کفش در منهای 10 درجه جواب می دهد ، کفش را بپوشیم و راهی برنامه زمستانی شویم ، اشتباه بزرگی را مرتکب شده ایم ، زیرا شاید این کاربه  قیمت  از دست دادن جانمان تمام شود.

وسیله کوهنوردی می باشد . کوهنورد زمان تهیه هر وسیله ای پس از اطمینان از کیفیت کالا ، به وزن آن وسیله نیز باید توجه نماید . ممکن است مثلأ یک پولیور پشمی ضخیمی ازنظر کارائی خوب باشد ، ولی چون وزن زیادی دارد ترجیح می دهیم بجای آن یک لباس از جنس پولار ، که هم وزن کمتری دارد وهم کارائی خوبی دارد تهیه کنیم.

سوم وسائل کوهنوردی ما باید دارای حجم کمتر باشد . چون تمام وسائل یک کوهنورد باید در کوله پشتی قرار بگیرد . وداشتن وسائل حجیم وجا گیری مشگل ساز می شود.

چهارم داشتن دوام بیشتر ،  داشتن دوام بیشتر برای جنسی ، از نشانه های مرغوبیت محسوب میشود ودر مصرف کننده نوعی قوت قلب ایجاد می کند .وتولید اطمینان را در خریدار بیشتری کرده و ضریب موفقیت را بالا می برد . مثلأ اگر کفش پای ما مناسب و سبک و با دوام نباشد ، در کوه عوض این که فکر کنیم که پا را در کجا قرار دهیم ، تا محل مناسبی با شد باید همیشه دنبال جای پائی بگردیم که کفشمان آسیب نبیند و از آسیب دیدن پا و یافتن جای مناسب با اصول گام برداری بی خیال شویم.

 بعد از این همه توضیحات می پردازیم به اصل قضیهپنجم وسائل ولوازم کوهنوردی بدلایل مختلف باید رنگی و الوان باشد . از جمله : چون ممکن است بین اعضاء تیم فاصله افتد و همنوردان همدیگر را گم کنند ، لباس رنگی باعث می شود تا نفرات ، ازفاصله دور قابل تشخیص و رؤیت باشند . برخلاف ارتش که باید از لباس خاکی استفاده  کنند  تا استتار داشته و از دور قابل رؤیت نباشند .  وباید بدانیم که لباس های رنگی ومتنوع سبب شادی وانبساط خاطر می گردد و در روحیه کوهنورد تأثیر خوبی از نظر روان شناسی رنگ هامی گذارد. و برعکس لباس های تیره انسان را کسل و بی حوصله میکنند.

   کفش :

در کوهپیمائی ودر کوهنوردی اولین و ضروری ترن و مهمترین  وسیله کفش است . زیرا اگر کفش مناسب پای کوهپیما نباشد ، کوهپیما  بعد از پیاده شدن از ماشین ، نمی تواند حرکت نماید و نا چار است در همان اول برنامه از تیم جدا شده وتا باز گشت همنوردان در کنار وسیله نقلیه  اطراق نماید . بطوری که همگان آگاهند دانشمندان " پا را قلب دوم انسان  " نامیده اند و این نشاندهنده اهمیت پا است . بدین معنی که همان طوری که اگر کوچکترین مشگلی برای قلب بوجود بیاید تمام سیستم دستگاههای مختلف بدن مختل می شود پای آدمی هم وقتی در تنگنا قرار بگیرد در تمام سیستم بدن اخلال تولید می شود. در زندگی روز مره وقتی پای انسان در کفش راحتی قرار نداشته باشد نه تنها جان آدمی  بلکه روحش نیز در عذاب خواهد بود . در قدیم الایام وقتی می خواستند فرد خطاکاری را تنبیه کنند ، پای اورا به فلک بسته و زیر پاهای او چوب می زدند و این تنبیه عقوبت بزرگی محسوب می شد . وقتی کفشی برای پای کسی بزرگ ویا کوچک باشد ، حتی فکر او هم درست کار نمی کند . زیرا چون پای او راحت نیست اعصابش بهم می ریزد.

نامناسب بودن کفش در کوهنوردی نمود بیشتری پیدا می کند . برای آنکه اصل وفرع کوهپیمائی و کوهنوردی ، راه رفتن است آنهم نه در راه راست وصاف ، و نه چند قدم بلکه ساعت ها و روز ها راه رفتن در سرا شیبی و سربالائی ودر راههای ناصاف !  برای همین است که گفتیم : کفش ، اولین و مهمترین وسیله کوهنوردی به حساب می آید . ممکن است سایر وسائل کوهنورد نامناسب باشد ولی چندان تأثری درپیشرفت کار اوایجاد نمی کند . مثلأ ممکن است کاپشن او نامناسب باشد . که براحتی می تواند آنرا از بدن در آورده و بجای آن لباس دیگری بپوشد .و براه خود ادامه دهد . ولی کفش نامناسب چاره ای ندارد و اجازه ادامه کار را به کوهنورد نمی دهد.

گفتیم تنگی کفش مانع از ادامه کار کوهنورد می شود و اگر به این مسئله بی اهمیت باشد،  ممکن است پایش تاول بزند و یا آسیب جدی ببیند پسدر انتخاب کفش باید دقت شود ، کفش    حد اقل یک نمره نسبت به پا بزرگتر باشد تا براحتی امکان پوشیدن دو جفت جوراب فراهم گردد . که در آن صورت پا در مقابل ضربه های وارده آسیب پذیر نمی شود.

کفش مناسب

به کفشی گفته می شود که کوهنورد با پوشیدن آن عذاب جسمی وروحی از طرف پا احساس نکند . و بلکه راحت و قبراق باشد . حتی بهتراست که  به گویم کفش خوب کوهنورد را به پرواز در می آورد .

کفش مناسب ممکن است معنای دیگری هم داشته باشد . بلی ، کفش باید مناسب شرایط برنامه کوهنوردی باشد . آیا برنامه یک روزه است یا چند روزه ؟ منطقه خشک است یا ِگلی ؟ باران می بارد یا برف ؟ برنامه در چه فصلی اجرا می شود ؟ مسیر نرمال است یا سنگ نوردی دارد ؟ و سؤالات دیگری که باید جواب آنها قبل از اجرای برنامه برای کوهنورد مشخص گردد ، تا او نسبت به وضعیت برنامه و شرایط منطقه و فصل وآب وهوا ، کفش مناسب بپوشد.

اگر در مسیر های توچال به کفش کوهپیمایان نگاهی بیافکنیم ملاحظه می کنیم از سندل ،کفش پاشنه بلند، کفش پلو خوری گرفته تا پوتین سربازی و کفش سنگین کوهنوردی ، در پای آنها موجود است . زیرا شناختی از کفش ندارند . وقتی میخواهند به کوه بروند می گردند تا هر کفشی بپایشان خورد بپوشند و راهی شوند.

شناخت کفش و استفاده از کفش مناسب هر برنامه از موضوعاتی است که یک کوهنوردباید به آن اشراف کامل داشته باشد .

انواع کفشها

 کفش اسپورتکس: ساده ترین کفش ورزشی است که درموقع  انجام نرمش و پیاده روی ساده بکار می رود و بعضی ها در کوهپیمائی از آن استفاده می کنند . که کار درستی نمی باشد . این نوع کفش ها با زیره مواد نا مرغوب ولی نرم و با رویه چرم نا مرغوب ساخته شده اند.

 پوتین سربازی : کفش محکم و با دوامی است و بعضی ها در کوهپیمائی از آن استفاده می کنند و حتی برای صعود بقله های بزرگ نیز پوتین سربازی می پوشند . معمولأ بیشتر مردم در اوائل اقدام به کوهپیمائی کار را با همین پوتین ها شروع می کنند . زیرا بادوام و ارزان هستند . ولی بطوری که از نامش پیداست ، این پوتین ها برای استفاده در شرایط خاص که همان خدمت مقدس سربازی است ، طراحی شده است ونه برای کوهنوردی . پوشیدن آن در کوهپیمائی و کوهنوردی توصیه نمی شود.

  کفش تراکینگ : یا همان راه پیمائی که کفش های سبک و راحتی هستند و به منظور پیاده روی تند در پارک ها و در استودیوم های ورزشی ساخته شده و برای این کار بسیار مناسب می باشند . در برنامه های ساده و یک روزه کوهپیمائی میتوانیم از این نوع کفش ها استفاده نمود . نوع خارجی وایرانی آنها در بازار موجود است . زیره این نوع کفش ها از مواد ی ساخته می شود که در مقابل برخورد با سنگ انعطا ف از خود نشان داده وفشاری را بپا وارد نمی کند . و رویه شان معمولأ از مواد پلاسیتکی نرم پوشیده شده.

  کفش کوهنوردی سبک : این نوع کفش ها معمولأ دارای ساق کوتاه بوده و وزن آنها سبک می باشند . زیره این کفش ها از مواد پلاستیکی نسبتأ نرم ، سبک و محکمی و رویه آن چرمی بوده که لایه هائی از گورتکس در آن بکار رفته . مخصوص برنامه های کوهپیمائی و کوهنوردی سبک می با شد.

 کفش کوهنوردی سنگین : معمولأ دارای ساق بلندمی باشد تا مچ پا را برای جلوگیری از  پیچ خوردن ،  کاملأ نگه میدارد . دربرنامه های کوهپیمائی و کوهنوردی سخت وطولانی مدت  و  در زمان صعود به قله های بزرگ استفاده می شود . غیراز برنامه هائی که در هوای بسیار سرد و یخبندان زمستان اجرا میشود ، در بقیه فصول از آنها می توان استفاده کرد .  زیره این نوع کفش ها را با لایه از چرم طبیعی و مواد لاستیکی بسیار سفت وسخت و کف آنهارا با لایه های پولارمی پوشانند  ورویه آن را با چرم طبیعی محکم و لایه هائی از گورتکس جهت عبور دادن عرق پا به بیرون و جلوگیری از خیس شدن پا درست می کنند . این گونه کفش ها در سرمای شدید کارائی ندارندو اگر خیس شدند به آسانی خشک نمی شوند.

 کفش فایبرگلاس : رویه این نوع کفش ها از نوعی مواد پلاستیکی سفت وسخت ساخته شده ضمن عایق بودن ذره ای آب از بیرون به داخل عبور نمی کند  . ودر محل های پر برف و گلی وموقع عبور از آب از این کفش ها استفاده می کنند.

 کفش دو پوش یا سه پوش : این کفشها با داشتن یک یا دو پوش اضافی در داخل کفش مانع رسیدن سرما به پا می گردد وپوشش یادشده بین پا و کفش عایق مناسبی را ایجاد می کند . و در زمستان در سرمای شدید کارائی خوبی دارد . در سرمای زیاد سایر کفشها جواب نمی دهند وبی اعتنائی به این مسئله باعث ایجاد سرمازدگی پا شده و لطمات جبران ناپذیری را به کوهنورد وارد می سازد.

کفش سنگ نوردی : کفش های قابل انعطاف و نرمی هستند که مخصوص برنامه های سنگنوردی و برای صعود به دیواره ها و شرکت در مسابقات سنگنوردی ساخته شده اند . برای تهیه این نوع کفشها بر خلاف کفش های کوهنوردی حتمأ باید کفش را یک نمره کوچکتراز پا انتخاب کرد . این کفش ها بدون ساق بوده و فقط کف و رویه و پاشنه پا رامی پوشاند.

غیر از کفش های فوق با پیشرفت تکنولوژی کفشهای بسیار خوب با کارائی فوق العاده در کشورهای پیشرفته برای استفاده در کوهنوردی تولید می شود که بعلت داشتن قیمت های بالا تقریبأ در دسترس عموم قرار ندارند که برای داشتن اطلاعات از این گونه کفشها می توانید به سایت های مختلف تولید کنندگان معروف وسائل کوهنوردی مراجعه نمائبد.

لباس زیر :

لباس های متنوع و  گوناگونی را  کوهنوردان در حین انجام این ورزش استفاده می کنند . گاهاً دیده می شود خانم های محترم هر لباسی را که زهوار در رفته و رنگ روئی برایش باقی نمانده باشد کنار می گذارند و به شوهران عزیز خودتوصیه می کنند : این لباس ها دیگر بدرد نمی خورند کنار می گذارم تا هرموقع خواستی کوه بروی آنهارا بپوشی . این دیدگاه معمولأ در بین مردم ما رایج است  . غیر از کوهنوردان حرفه ای بقیه مردم از همین شیوه استفاده می کنند . در صورتی که این کار درست نیست . وانتخاب لباس در کوهنوردی آگاهی و اطلاعات مهمی لازم دارد .اگر ما به خواهیم کوهنوردی علمی وبهداشتی داشته باشیم.
چون پوست انسان از حساسیت ویژه ای برخوردار است باید لباسی که دائماً با آن در تماس است خوب ، تمیزو نو بوده و آلرژی زا نباشد . و جنس آن نخی یا پنبه ای باشد . زیرا این نوع لباس ها عرق بدن را در خود جذب نموده و مانع از این می شوند که عرق بدن در روی پوست ورزشکارجاری شده و اورا ناراحت نماید . جوراب که یکی از لباس های  زیر محسوب می شود باید نخی بوده ولی از روی جوراب نخی بسته به نوع برنامه جوراب هائی از جنس پلاستیکی ، ابریشم ، پشمی ، پولار و گورتکس می توانیم بپوشیم . آنچه که مسلم است این است که : هر چه ضخامت جوراب بیشتر باشد احساس راحتی می کنیم و پای کوهنورد در دراز مدت ودر فراز و نشیب های فراوان آسیب کمتری می بیند . هر کدام از آن جوراب ها که ذکر گردید دارای خصوصیت ویژه خود را دارند . که نسبت به هم معایب و محسناتی را دارند . مثلاٌ : جوراب پشمی ، ضخامت خوبی دارد ولی اگر خیس شد خشک کردنش مشکل می با شد . زیرا الیاف آن مانند لوله توخالی بوده و آب در داخل آن الیاف باقی می مانند . و علاوه برآن بعد از چند بار پوشیدن اندازه آن کوچک شده و الیاف آن مانند نمد درداخل هم فرو رفته جوراب تنگتر می شود.

لباسهای رو  
از نظر جنس ، در کوهنوردی از لباس هائی با جنس های مختلف استفاده می کنند .  نخی ، کتانی ، پنبه ای ، پشمی ، پولیستر ، پولار ، گورتکس ، الیاف مصنوعی مختلف که هر کدام از آنها جای خود را دارند  پیراهن که معمولاٌ  روی لباس زیر می پوشند ،  باید پرز دار بوده  و  نباید صاف و آحار خورده باشد . زیرا این گونه پیراهن ها بعلت صاف بودن سرما و گرما را براحتی از خود عبور می دهند . ولی پیراهن پرز دار مانند یک عایق ، عمل کرده و از نفوذ سرما از بیرون ممانعت نموده  و همچنین مانع به هدر رفتن گرمای بدن می شود .

نقطه بسیار مهمی که در مورد لباس همگان باید به آن آگاهی داشته باشند ،  اینکه : پوشیدن چندین لباس نازک از پوشیدن یک لباس خیلی ضخیم ،  بسیار مناسب تر است . زیرا در فاصله هر لباسی مقداری هوا قرار می گیرد که بصورت عایق عمل می کند . و گرمای بدن بهتر محفوظ می شود.

لباسهای گرم
منظور ازلباس گرم لباسی است که به خوبی به عنوان عایق عمل کرده  و گرمای بدن را حفظ کند . زیرا بدن با داشتن گرمای 37 درجه حکم یک رادیات شوفاژ را دارد و ما باید در سرمای شدید زمستان آن هم درارتفاعات ،  که هیچ گونه دسترسی به منابع گرما زا نداریم بیشترین بهره برداری را از آن  بنمائیم.

بطوری که می دانیم هوای کوهستان نسبت به هوای شهرها ودشت ها خنک تر است و به ازای هر صد متر ارتفاع که بطرف بالا صعود می کنیم تقریباٌ یک درجه از گرمای هوا کاسته میشود و یا بعبارت دیگر هوا سردتر می شود . ناچاراٌ لباس گرم در ارتفاعات متوسط در فصل های بهار وزمستان و پائیز ، ودر ارتفاعات بزرگ در تمام فصول سال از ملزومات ضروری کوهنورد محسوب میشود . و بهتر است باید به گوئیم کوهنوردان محتاط و باتجربه هرگز و هیچ وقت بدون داشتن لباس گرم در کوله پشتی خود به هیچ جا نمی روند.

لباس گرم از نظر نوع  می تواند : کلاه ، جوراب ، شلوار ، دستکش ، بولیزکاموا  ، پولیور ، شال گردن ، کاپشن و  باشدو از نظر جنس می تواند : پشمی ، کاموا ، پر ، پولار ویا الیاف مصنوعی باشد.
لباس های پشمی گرمای بدن را خوب حفظ می کنند . ولی چون دارای وزن زیادی می باشند و وقتی خیس می شوند براحتی خشک نمی شوند . ترجیح می دهیم بجای آنها از لباس های پولار که هم سبک هستند و هم خیس نمی شوند ، اگر هم خیس شدند براحتی خشک می شوند ، و از نظر عایق بودن کارائی خوبی دارند ، استفاده کنیم . پس بهتر است جنس لباس های گرم ما پولار باشد . حتی کلاه وبلیز شلوار

شلوار مناسب

شلواری است که جنس آن نرم  ،  گشاد و قابل انعطاف باشد . زیرا ممکن است برای عبور از مانعی مانند رودخانه نیاز به پرش ویا برداشتن قدم بلندی باشد که شلوار ضخیم وخشک وآحاردار مانع این کار ما می شود . ودر ثانی در اثر راه رفتن زیاد و در طولانی مدت شلوار خشک در اثر تماس مداوم با ،  ران پا سائیدگی ایجاد کرده و باعث بوجود آمدن زخم گردد . و همچنین شلوار های چسبان از جنس پولیستر، شلوارهای لی وجین ،  برای کوهپیمائی و کوهنوردی مناسب نمی باشند . در کوهپیمائی های  ساده شلوارک که آزادی بیشر زانو را ایجاد می کند ، مناسب است